1.วัยรุ่นและการเปลี่ยนแปลง

     วัยรุ่น แปลว่า การเจริญเติบโตไปสู่วุฒิภาวะ  และส่วนใหญ่วัยรุ่นอยู่ในช่วงอายุ 10 - 20 ปี โดยแบ่งออกเป็น 3 ช่วง ดังนี้

   1.วัยแรกรุ่น อายุ 10-13 ปี   เป็นช่วงการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย

   2.วัยรุ่นตอนกลาง   อายุ 14-16 ปี  เป็นช่วงที่ยอมรับการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย

   3.วัยรุ่นตอนปลาย     อายุ 17 - 19 ปี หรือ 20 ปี  เป็นช่วงวัยที่กำลังฝึกฝนอาชีพ

                         1.1.การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย  

              การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายของวัยรุ่นจะเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงอายุ  10 - 13 ปี  และจะลดอัตราการเจริญเติบโตเมื่อเข้าสู้วัยรุ่นตอนกลาง  สิ่งสำคัญในการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายได้แก่

 1.ขนาดของร่างกาย

 2.การเปลี่ยนแปลงของกระดูก

 3.การเปลี่ยนแปลงของไขมันและกล้ามเนื้อ

 4.การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างใบหน้า

                        1.2. การเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจและอารมณ์  

              วัยรุ่นจะมีการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจและอารมณ์ที่ต่างจากวัยเด็กเป็นอย่างมาก  ดังนี้

 1.วิตกกังวลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย

 2.วิตกกังกลกับอารมณ์ทางเพศที่สูงขึ้น

 3.วิตกกังวลกลัวการเป็นผู้ใหญ่

 4.วิตกกังวลในความงดงามของร่างกาย

 5.ต้องการความรักความห่วงใย

 6.ต้องการเป็นอิสระทำอะไรด้วยตนเอง

 7.ต้องการเป็นตัวของตัวเอง

 8.ต้องการความถูกต้อง ยุคิธรรม

 9.ต้องการความตื่นเต้นท้าทาย ความแปลกใหม่

10.ความอยากรู้ อยากเห็น อยากลองสูง

                        1.3.การเปลี่ยนเปลงทางด้านสังคม  

              ช่วงวัยนี้จำทำตัวออกห่างจากทางบ้าน  ไม่ค่อยคลุกคลีกับคนในบ้านสักเท่าไหร่  มักจะใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่กับเพื่อนๆและทำกิจกรรมนอกบ้าน

                        1.4.การเปลี่ยนแปลงทางด้านสติปัญญา  

             วัยนี้สติปัญญาจะพัฒนาสูงขึ้นจนมีความคิดเป็นรูปธรรม  มีความสามารถในการคิด  วิเคราะห์  สิ่งต่างๆได้มากขึ้น  จนเมื่อพ้นช่วงวันรุ่นแล้วจะมีความสามารถทางสติปัญญาเหมือนผูั้ใหญ่

             

               2.ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น    มีผลมาจากปัจจัยดังต่อไปนี้

                        2.1.พันธุกรรม   

              หมายถึง ปรากฎการณ์ที่สิ่งมีชีวิตถ่ายทอดลักษณะต่างๆ  จากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง  หรือเป็นลักษณะทางร่างกายและพฤติกรรมของบุคคลที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษโดยการสืบสายเลือด

                        2.2.สิ่งแวดล้อม 

              ซึ่งเป็นปจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการเจริญเติบโต  ถ้าเกิดในสิ่งแวดล้อมดีๆก็จะทำให่้พัฒนาการด้านต่างๆดีตามไปด้วยแต่ถ้าเกิดในสถานที่มีสิ่งแวดล้อมไม่ดี เช่น สถานเริงรมย์  ชุมชนแออัด  ก็จะมีผลต่อการเจริญเติบโตตามไปด้วย

                        2.3.การอบรมเลี้ยงดู

     1.ทัศนคติของพ่อแม่

     2.ลักษณะการอบรมเลี้ยงดู

     3.ความสัมพันธ์ภายในครอบครัว 

     การเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่นนั้นจะเป็นแบบฉบับเฉพาะของตนเองซึ่งจะแตกต่างกันออกไปในแต่ละบุคคล  วัยรุ่นจะมีการเปลี่ยนแปลงในด้านต่างๆหลายด้าน  แต่โดยทั่วไปจะเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย  จิตใจ  สังคม และสติปัญญา  และที่เห็นได้ชัดมากคือการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย